EN
Hıçkırık Nedir?
Hıçkırık, göğüs boşluğu ve karın boşluğunun arasında yer alan diyafram kasının istemsiz bir şekilde aniden kasılarak refleks oluşturmasıdır. Tıptaki adı Singultus olan hıçkırık, bu refleks ile birlikte ses tellerinin bulunduğu gırtlakta bir kapanma yaşatarak alınan nefesin dışarı “hık” şeklinde bir ses olarak yansımasına neden olur. Kişi hıçkırığa tutulduğunda diyafram kası yeniden rahatlayana kadar bu refleks kendini defalarca tekrarlamaktadır. Böylelikle de hıçkırık dediğimiz durum ortaya çıkmaktadır.
Hıçkırık tehlikeli bir sorun olarak görülmese de 3 çeşide ayrılır ve etkilerine göre tehlike yaratabilmektedir. Eğer hıçkırık 48 saatten az sürüyorsa bu akut hıçkırıktır. 2-3 gün arasında seyreden hıçkırığa ise inatçı hıçkırık denilmektedir. Eğer hıçkırık 1 aydan fazla sürüyorsa bu dayanılmaz hıçkırık olarak adlandırılır ve kesinlikle tedavi edilmesi gerekmektedir.
Hıçkırık Neden Olur?
Hıçkırık denilen refleks hareketinin oluşması birçok nedene bağlı olabilmektedir. Genel sebebine bakıldığında yemek yerken yutulan hava nedeniyle ortaya çıkmakla birlikte tıbbi nedenini diyafram kasını uyaran hormonların salınması işe birlikte diyaframın kasılması sebebiyle oluşur. Normal bir hıçkırıkta diyafram ortalama 6- 12 defa kasılır ve sonrasında normale döner. Fakat hıçkırık geçmiyorsa ve günlerce sürüyorsa bir doktora başvurmakta fayda olacaktır. Hıçkırığın oluşmasındaki diğer nedenler ise;
- Sindirim sistemi bozuklukları
- Stres, kaygı ve ani duygusal değişimler
- Zatürre
- Kalp büyümesi ve kalp krizi
- Yemek borusu tıkanıklığı
- Reflü gibi mide rahatsızlıkları
- Aşırı yemek yenilmesi
- Gazlı ya da alkollü içecekler tüketilmesi
- Diyabet
- Kullanılan bazı ilaçlar
- Astım ve çeşitli hastalıklar hıçkırık sorununa neden olmaktadır.
Bebeklerde Hıçkırık Neden Olur?
Hıçkırık bebeklerde oldukça sık rastlanan bir durumdur ve bu endişe edilmesi gereken bir sorun değildir. Küçük bebeklerde midenin gün geçtikçe hızla büyümesi sinirleri uyararak hıçkırığa neden olmaktadır. Bebekler genellikle beslenme sonrasında gaz çıkışının sağlanamaması ve hava yutulması nedeniyle hıçkırığa tutulurlar. Ayrıca ani sıcaklık değişimi, heyecanlanma ve aşırı gülme durumlarında da bebeklerde hıçkırık gözlenebilir.
Doğumdan sonra bebeğin 1 yaşa gelene kadarki sürecinde sıklıkla yaşanabilen hıçkırık nöbetlerini geçirmenin en iyi yolu bebeği emzirmektir. Emzirmeye rağmen geçmeyen hıçkırıklarda bebeğin sırtı belli bir süre dik tutularak kucakta sallanabilir.
Kronik Hıçkırık Nedir?
Kronik hıçkırık, diyaframın kasılmasından itibaren 48 saatten daha uzun süren ve sistematik şekilde devam eden sorundur. Genellikle ciddi bir hastalığın habercisi olmakla birlikte mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir.
Özellikle kalp ve diğer organlarda ciddi bir hastalığın nedeni olabilen kronik hıçkırık, sinir sistemine ya da sindirim sisteminde de bir sorun olduğuna işaret olabilir. Beyin iltihaplanması, inme, kafa travmaları, menenjit, ülser, gastrit, reflü, safra kesesi hastalıkları gibi ciddi rahatsızlıklarının varlığı kronik hıçkırık belirtisi ile ortaya çıkabilir.
Uzun süreli geçmeyen kronik hıçkırık, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyerek; konuşma, yeme, içme, uyuma gibi aktiviteleri yapmasını engeller. Devamlı tekrar eden bu refleksler kişinin bünyesini yorduğu için yorgunluk, devamlı uyuma isteği, kilo kaybı ve psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkmasına da neden olur. Eğer siz de uzun süreli geçmeyen hıçkırıklardan şikayetçiyseniz Üsküdar Özel Aktif International Üsküdar Hastanesi uzman doktorlarına başvurarak kronik hıçkırıklarınızın altta yatan sebeplerini öğrenebilir, ayrıntılı muayeneden sonra tedavi sürecinizi başlatabilirsiniz.
Kronik Hıçkırık Tanısı Nasıl Koyulur?
Uzun süredir geçmeyen kronik hıçkırık vakalarında doktor tarafından öncelikle hastanın hikayesi dinlenerek bu refleksin devam etmesinin altında yatan nedenler tespit edilmeye çalışılır. Ardından fiziksel ve nörolojik muayeneler gerçekleştirilir ve gerekli durumlarda hastadan çeşitli testler istenebilir. Tüm tetkikler yapıldıktan sonra ise hastaya uygun olan tedavi yöntemi uygulanarak hıçkırık tedavi edilir.
Laboratuvar Testleri
Hastadan kan örneği alınarak varlığı bilinen hastalıkların son durumu ölçülür ya da bilinmeyen bir hastalık olup olmadığı tespit edilir. Bunlar şeker hastalığı, enfeksiyonlar, böbrek hastalıkları olabilir.
Görüntüleme Testleri
Bilgisayarlı tomografi (BT), göğüs röntgeni, manyetik rezonans (MR) gibi cihazlar yardımı ile diyafram bölgesinde herhangi bir sorun, tahrip ya da hasar olup olmadığı tespit edilir.
Endoskopik Testler
Yemek borusu ya da nefes borusundaki oluşabilecek sorunların varlığını tespit etmek için uygulanır.
Hıçkırık Nasıl Tedavi Edilir?
Hıçkırık genellikle kendiliğinden geçen bir sorun olduğu için tedaviye ihtiyacı yoktur fakat kronik hıçkırık durumlarında bir hastalığın belirtisi olduğu için öncelikle hastalık tespit edilmektedir. Hıçkırık ataklarının 2 günü geçtiği süreçlerde genellikle ilaç ile tedavi yöntemi uygulanır. Fakat ilaçla tedavi işe yaramaz ise cerrahi müdahaleye başvurulabilir.
Kişide kalıcı hıçkırık nöbetlerinin varlığında “vagus” adı verilen aslında epilepsi hastaları için uygulanan tedavi yöntemi uygulanabilir. Sinir bölgesine elektrik uygulanarak hasta vücudunda elektriksel uyarım sağlanması amaçlanır. Bu yöntem kalıcı hıçkırık sorununun çözülmesi için oldukça etkili ve başarılı bir yöntem olmaktadır. Ayrıca uzun süreli hıçkırıkların tedavilere yanıt vermemesi durumunda hipnoz ya da akupunktur gibi alternatif tedaviler de uygulanabilmektedir.
Doğal Hıçkırık Tedavileri
Geçici olan hıçkırığı durdurmak için kesin ve etkili bir yol henüz geliştirilememiş olsa da halk arasında bilinen ve evde uygulanabilecek bazı genel uygulamalar vardır. Bunlar;
- Kağıt bir torbanın içine nefes alıp vermek
- 20-30 saniye nefesi tutmak
- Buzlu su içmek
- Yüzü soğuk su ile yıkamak
- Limon, kolonya ya da nane gibi keskin kokulu ürünleri koklamak
- Hızlı nefes alıp vermek
- Burnu sirkeli su ile yıkamak etkili yöntemlerden bazılarıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Hıçkırık için hangi doktora gidilmelidir?
Uzun süreli geçmeyen hıçkırık sorunları mutlaka ciddiye alınarak doktora başvurulmalıdır. Kişiler kardiyoloji, dahiliye (iç hastalıkları) ve gastroenteroloji bölümlerinden randevu alabilirler.
Hıçkırığa neden olan ilaçlar hangileridir?
Bazı ilaçlar yan etki olarak hıçkırığa neden olabilmektedir. Bunlar genellikle kortizon ve trankilizan içerikli ilaçlarda görülmekle birlikte romatizma ilaçları da hıçkırık tutmasına neden olabilmektedir. Ayrıca steroid kullanımı ve antibiyotikler yan etki olarak nadir de olsa hıçkırığa sebep olabilirler.
Yemek sonrası hıçkırık neden olur?
Hızlı bir şekilde yemek yenildiğinde gıdalarla birlikte bir miktar da hava yutulur. Yutulan bu havanın dışarı çıkması için vücut hıçkırık ile tepki verir.
Kanser hastalarında neden hıçkırık olur?
Kemoterapi gören hastalarda kullanılan yöntemlerin mide bulandırıcı etkisini ortadan kaldırmak için kullanılan mide ilaçları mide bağırsak hareketlerini yavaşlatır. Bu durum da kemoterapi hastalarında uzun süreli ve geçmeyen hıçkırık oluşmasına neden olur.
Safra kesesi hıçkırığa neden olur mu?
Safra kesesi ile ilgili problemler uzun süreli hıçkırık nöbetlerine yol açabilir. Kalp ve akciğer zarının iltihaplanması, zatürree, akciğerin orta kısmında meydana gelen tümörler, böbrek yetmezliği de hıçkırık sebebi olabiliyor.
Hıçkırık bebeği rahatsız eder mi?
Hıçkırık, bebekleri rahatsız etmemekle birlikte bu durum ortalama 7 dakikaya kadar devam edebilir. Bebek doyduktan sonra başlayan hıçkırık aslında bebeğin yediklerini sindirmesini kanıtlamaktadır.
Yazar: Mustafa Vural