Hepatit Nedir?

Hepatit

Hepatit, karaciğer hasarına neden olan yaygın bir sorundur. Pek çok hepatit türü vardır ve aralarındaki farkı bilmek zor olabilir. Bu yazıda hepatit A, B, C, D ve E virüslerinin neden olduğu hepatit hastalığına değineceğiz.

Hepatit Nedir?

Hepatit karaciğer iltihabıdır. Karaciğer iltihaplandığında, sizi sağlıklı tutmadaki rolünü oynayamaz.  Karaciğer bir organın güç merkezidir. Karaciğerin birçok işlevinden bazıları şunlardır;

  • Kandaki atıkların filtrelenmesi
  • Demir ve glikoz depolarının düzenlenmesi
  • Kanın pıhtılaşması
  • Enfeksiyonlarla mücadele

5 Tip Viral Hepatit Nedir?

Viral hepatit, viral bir enfeksiyonun neden olduğu karaciğer iltihabıdır. Viral enfeksiyonlar, hepatitin en yaygın nedenidir. Beş ana hepatit virüsü, hepatit A, B, C, D ve E virüsleridir. Ancak viral hepatite sitomegalovirüs (CVM), Ebstein-Barr virüsü (EBV) ve sarı humma da neden olabilir.

Viral Hepatitin Belirtileri Nelerdir?

Viral hepatitli çoğu insan hiçbir belirti göstermez. Ancak hepatit şunlara neden olabilir;

  • Yorgunluk
  • İştah kaybı
  • Ateş
  • Gözlerin ve cildin sarı renge bürünmesi
  • Karın ağrısı
  • Mide bulantısı
  • Kusma
  • İshal

Hepatit A Nedir?

Tüm dünyada her yıl bir milyondan fazla Hepatit A vakası bildirilmektedir. Hepatit A virüsü, kan ve dışkı ile temas yoluyla insandan insana bulaşır. Hepatit A çok bulaşıcıdır, bu nedenle virüsün küçük, mikroskobik miktarlarda yutulması bile birinin hastalanmasına neden olabilir. Hepatit A’yı almanın en yaygın yolu, kontamine yiyecek veya içme suyu yemektir.

Hepatit A akut viral bir enfeksiyondur. Bazen şiddetli olsa da genellikle birkaç ay içinde geçer. Hepatit A’nın kaşıntı ve mide bulantısı gibi semptomları hafifletmekten başka bir tedavisi yoktur.

Hepatit A teşhisi bir kan testi ile konur. Yalnızca Hepatit A’ya maruz kalan kişilerin teste ihtiyacı vardır. Hepatit A’lı çoğu insan genellikle tedavi olmaksızın kendi kendine iyileşir. Nadir durumlarda, hepatit A enfeksiyonu çok ciddi olabilir ve bir kişinin vücudunun hastanede iyileşmesini desteklemek için tedaviye ihtiyacı olabilir. Hepatit A’yı önlemenin en iyi yolu aşı olmaktır. Hepatit A’nın yaygın olduğu ülkelere seyahat eden kişiler, yiyeceklerin yıkandığından ve tamamen pişirildiğinden emin olmalıdır. Gezginler ayrıca temiz su kaynakları kullandığından da emin olmalıdır.

Hepatit B Nedir?

Hepatit B virüsü (HBV) kişiden kişiye kan, meni ve diğer vücut sıvıları ile temas yoluyla yayılır. Cinsel temas, hepatit B’ye yakalanmanın yaygın bir yoludur. İğne paylaşımı ve kana maruz kalma, bulaşmanın diğer yollarıdır. Sağlık çalışanları, kasıtsız iğne batmalarından hepatit B kapabilir. Hepatit B’li bir kişi virüsü hamilelik sırasında doğmamış bir çocuğa da geçirebilir.

HBV ile enfekte olan birçok kişi enfeksiyonu kendi kendine temizler. Bazı insanlar kronik enfeksiyon geliştirebilir. Kronik hepatit B enfeksiyonu karaciğer yetmezliğinin yanı sıra kansere de neden olabilir. Ne yazık ki, kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerin %15 ile %25’i karaciğer yetmezliği veya karaciğer kanserinden erken ölmektedir. Çocukların yetişkinlere göre kronik hepatit B geliştirme olasılığı daha yüksektir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere belirli kişiler için rutin test yapılması önerilir;

  • Hepatit B oranlarının yüksek olduğu ülkelerde doğan herkes
  • Hepatit B’li kişilerin ev temasları veya cinsel partnerleri
  • İmmünsüpresyonu olan herkes (HIV enfeksiyonu dahil)
  • Kan veya doku bağışçısı olan herkes
  • Hamile olan herkes
  • Hepatit B’nin tedavisi yoktur . Karaciğer hasarını yavaşlatmaya yardımcı olan ilaçlar vardır. Hepatit B’li kişiler alkol ve karaciğer hasarına neden olan ilaçlardan kaçınmalıdır.

Hepatit C Nedir?

Hepatit C virüsü (HCV), virüsü içeren kanla temas ettiğinde birine geçer. Hepatit C şu şekilde bulaşabilir;

  • İğne paylaşımı
  • Kan içerebilecek eşyaları paylaşmak (jilet gibi)
  • Dövme yaptırmak
  • Kazara iğne batmaları
  • Cinsel temas

Hepatit C, karaciğer önemli ölçüde hasar görene kadar genellikle belirgin bir semptom göstermez. Bu nedenle, enfekte olan birçok kişi virüs taşıdığının farkında değildir ve yalnızca grip benzeri semptomlar gösterebilir.

Hepatit B virüsünün aksine, hepatit C virüsüne sahip kişilerin yarısından fazlası kronik enfeksiyon geliştirir. Hepatit C karaciğer yetmezliğine, siroza ve karaciğer kanserine neden olur. Hepatit C, karaciğer nakli için yaygın bir nedendir. Tüm yetişkinler yaşamları boyunca en az bir kez hepatit C testi yaptırmalıdır. Enjekte edilen ilaçları kullanan kişilerin daha sık taramaya ihtiyacı olabilir. Hamile olan kişiler, rutin doğum öncesi bakımlarının bir parçası olarak hepatit C taramasından geçirilir. Bir kişide hepatit C olup olmadığı bir kan testi gösterecektir.

Hepatit C, doğrudan etkili antiviraller ile tedavi edilir. Hepatit C’li bir kişi 8 ile 12 hafta boyunca bu ilaçları alır. HCV’li kişilerin %90’ından fazlası iyileşmiştir. Çoğu insanın hepatit C tedavisi almak için bir uzman görmesine gerek yoktur. Hepatit C alma riskinizi şu şekilde azaltabilirsiniz;

  • Kan veya kan ürünleri ile çalışırken eldiven takmak
  • İğneleri veya enjekte edilebilir ekipmanı paylaşmamak
  • Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak

Hepatit C’nin aşısı yoktur. Virüs hızla değişir ve bu da aşı geliştirmeyi zorlaştırır. Ancak bilim adamları hala işe yarayan bir aşı geliştirmenin bir yolunu bulmaya çalışıyorlar.

Hepatit D Nedir?

Dünya çapında, hepatit B’li kişilerin yaklaşık % 5’inde ayrıca hepatit D vardır. Hepatit D virüsü (HDV), hepatit B virüsü gibi kan ve vücut sıvıları yoluyla yayılır. Yalnızca hepatit B’ye sahip olan kişiler hepatit D’ye yakalanabilir. İnsanlar aynı anda hepatit B ve D’ye yakalanabilir (birlikte enfeksiyon olarak adlandırılır). Aynı zamanda hepatit B’ye (süperenfeksiyon olarak adlandırılır) yakalandıktan sonra hepatit D olabilirler.

Hepatit D, hepatit B’yi daha da kötüleştirir. Hepatit B ve D’li kişiler siroz, karaciğer yetmezliği ve kansere, yalnızca hepatit B’ye sahip olduklarından daha erken yakalanırlar. Sadece hepatit B’li kişilerin hepatit D için test edilmesi gerekir. Hepatit D tedavisi, hepatit B tedavisi ile aynıdır.

Hepatit E Nedir?

Her yıl dünya çapında milyonlarca hepatit E vakası ortaya çıkmaktadır. Hepatit E virüsü (HEV), enfekte dışkı yoluyla yayılır.  Hepatit E oranlarının yüksek olduğu bölgelerde bulunmuş ve hepatit belirtileri olan kişiler test yaptırmalıdır.

Hepatit E için spesifik bir tedavi yoktur. Çoğu zaman insanlar kendi kendine iyileşir. Bunun önemli bir istisnası hamile olan kişilerdir. Hamilelik sırasında Hepatit E enfeksiyonu çok ciddi ve hatta ölümcül olabilir.  Hepatit E’nin çok olduğu yerlere seyahat ediyorsanız, tüm yiyeceklerin tamamen piştiğinden emin olun ve arıtılmış su için.

Başka Hepatit Türleri Var Mı?

Virüslerin yanı sıra başka şeyler de hepatite neden olabilir. Alkol hepatitin yaygın bir nedenidir. Otoimmün hastalıklar, toksinler, ilaçlar ve obezite de hepatite neden olabilir.

 

Yazar: Nadire Ebri

Nadire EBRİ