İşitme Kaybı Nedir?
İşitme kaybı, doğuştan ya da sonradan meydana gelebilen, işitsel uyaranların beyne aktarılamaması sonucunda kulağın sesleri algılamasında sorun yaşanması ya da işitmenin tamamen kaybolmasına neden olan durumdur. İşitme kaybı eğer doğuştan değilse kişinin hayatında kademeli şekilde gerçekleşir. Bu nedenle de işitme kaybı için erken teşhiste bulunmak oldukça güç olmaktadır.
İşitme kaybı her yaşta ortaya çıkabilir bir durum olmakla birlikte ileriki yaşlarda risk çok daha fazla artmaktadır. İşitme kaybı yaşanması konusunda erkekler kadınlardan daha çok etkilenmektedir. Erkeklerin yüzde 10’undan fazlası 65 ve 74 yaşları arasındayken işitme kaybına uğrayabilmektedir.
İşitme Kaybının Nedenleri Nelerdir?
İşitme kaybı, doğuştan itibaren (konjenital) ve sonradan gerçekleşen (akkiz) olarak iki şekilde görülebilmekte ve doğuştan olan işitme kayıpları da aynı zamanda genetik ve genetik olmayan şeklinde çeşitlere ayrılmaktadır.
Genetik olmayan işitme kayıpları genellikle anne karnında oluşabilen bir enfeksiyon ya da prematüre doğum nedeni ile oluşabilmektir. Genetik olan işitme kaybı ise çoğunlukla down sendromu ile ortaya çıkmaktadır. Sonradan gerçekleşen işitme kayıpları ise gürültüye maruz kalma, kulağa sert darbe alma, yaşlanma ya da kulak enfeksiyonları sonrası ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca bazı hastalıklar da geçici ya da sürekli işitme kaybı sorununa neden olabilmektedir.
Ani İşitme Kaybı Nedir?
Ani işitme kaybı 3 gün ve üzeri sürede geçmeyen ve yapılan testler sonucunda ses frekanslarının en az 30 desibel kaybı olan durumlardır. Ani işitme kaybı yaşayan kişilerin önceden işitme ile ilgili bir sorunları bulunmamakla birlikte neden ortaya çıktığı ilk etapta bilinmemektedir. Yapılan araştırmalara göre her 100 kişiden 10’unda görülen işitme kaybı birden ortaya çıkmakla birlikte genellikle tek kulakta yaşanmaktadır.
Ani İşitme Kaybı Belirtileri Nelerdir?
Ani işitme kaybının neden yaşandığının tespiti zor olmakla birlikte genellikle bazı hastalıkların ardından ortaya çıktığı söylenebilir. Ani işitme kaybına sebep olabilecek durumlar aşağıda sıralanmıştır:
- Kızamıkçık, kabakulak, grip, kızamık, uçuk gibi virüs kaynaklı enfeksiyonlar işitmeyi düzenleyen sinirlerin işleyişini bozabilir ve bu da kişinin ani işitme kaybı yaşamasına sebep olabilmektedir.
- Otoimmün hastalığı olan kişilerde işitme kaybına rastlanabilmektedir. Otoimmün hastalıklarda, kişinin bağışıklık mekanizması bozulmakta ve vücutta bulunan savunma hücreleri normalde zararlı olmayan vücut hücrelerine saldırmaya başlar. Meydana gelen bu olay kimi durumlarda iç kulağı da etkileyebilir ve böylelikle kişide işitme kaybı ortaya çıkabilir.
- Kan pıhtılaşması sorunu yaşayan veya emboli gibi damarların tıkanmasına sebep olabilecek hastalıkları olan kişilerde ani işitme kaybı görülebilir.
- Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar (sisplatin ve benzeri) ve çeşitli idrar söktürücüler aniden gelişen işitme kaybına neden olabilmektedir.
- Ani basın değişikliği aniden işitme kaybına neden olabilir.
İşitme Kaybı Nasıl Anlaşılır?
Kişi kendisi ile sohbet eden insanları duymakta ya da anlamakta zorluk çekiyorsa, televizyon izlerken sesini çok fazla yükseltiyorsa, konuşma esnasında karşısındaki insanlardan cümleleri tekrar etmesini istiyorsa işitme sorunu yaşıyor olabilir. Bu durumda direkt olarak bir KBB Uzmanına başvurması gerekmektedir. Yapılan muayene sonrası bazı testlerin yapılmasına karar verilmesi durumunda Odyolog’a başvurulması gerekecektir.
Eğer siz de işitme kaybı yaşadığınızı düşünüyorsanız Üsküdar Özel Aktif International Üsküdar Hastanesi uzman doktorlarına muayene olarak testlerinizi yaptırabilir ve ardından da tedavi sürecinizi başlatabilirsiniz.
İşitme Kaybı Belirtileri Nelerdir?
Çeşitli nedenlere bağlı olarak sonradan kaybedilen işitme yetisi her zaman belirti göstermeyebilir. Aniden ya da kademeli olarak gelişen işitme kaybı ile ilgili bazı belirtiler aşağıdaki şekilde ortaya çıkabilir;
- Kalabalık ortamlarda sesleri ayırt etmede zorlanma
- Başkalarının konuşmalarını mırıldanma ya da fısıldama olarak algılama
- Sohbet esnasında karşıdaki kişiden sıklıkla söylediklerini tekrar etmesini isteme
- Ses ile çalışan teknolojik aletlerin seslerini gereğinden fazla yükselterek dinleme
- Topluluk içinde konuşmaları takip etmekte zorlanma
- Konuşan kişilerin dudaklarına daha çok odaklanarak ne dediklerini anlamaya çalışma
- Kulağı tıkalıymış gibi hissetme
- Kulakta vızıltı, çınlama ya da ıslık sesi gibi sesler duyma
- “S” ve “Ş” gibi sesleri ayırt etmekte zorlanma gibi belirtiler işitme kaybı belirtileri olabilmektedir.
Bebeklerde İşitme Kaybı Belirtileri
Bebeklerde işitme kaybı yaşanıp yaşanmadığını anlamak bir yetişkine göre çok daha zor olmaktadır. Bebeklerin gelişim döneminde birçok duruma verdiği tepkileri anlamak zor olduğu için çoğu zaman bebeklerin işitme kaybı yaşadığı anlaşılamayabilir. Bu da eğer işitme kaybı doğum sürecinde var ise ve müdahale edilmemişse bebeklerde konuşma gelişimini olumsuz etkilemekte ve işitme kaybının dereceğine göre konuşma yetisi hiç olmayabilmektedir. Bazı ipuçları ile bebeklerde işitme kaybı yaşandığı anlaşılabilir. Eğer;
- Bebek çevredeki seslere tepki vermiyorsa
- Doğduğu andan itibaren çok yüksek sesle ağlıyor ve çok gürültü çıkarıyorsa
- Ebeveynlerinin çağrısına yanıt vermiyorsa
- Öğrenme güçlüğü yaşıyorsa
- Konuşma seslerini çıkarması gerekirken hala bir gelişme göstermiyorsa geç olmadan mutlaka bir uzmana danışılması gerekmektedir.
İşitme Kaybının Dereceleri Nelerdir?
İşitme kaybının derecesini anlamak, doğru tedavinin tespit edilmesi için büyük önem taşır. İşitme kaybı yaşandığı süreç ve derecelerine göre dörde ayrılmaktadır. Bunlar; hafif, orta, ileri ve ağır derece işitme kaybı olarak adlandırılır.
Hafif Derecede İşitme Kaybı
Yumuşak konuşma sesleri, uzaktan gelen konuşmaları ve gürültülü ortamlardaki konuşmaları işitmekte ve anlamakta zorluk çekilmesi durumudur.
Orta Derecede İşitme Kaybı
Kişinin normal bir konuşmayı, yakın mesafeden bile duymakta zorlanması durumudur.
İleri Derecede İşitme Kaybı
Sadece çok yüksek sesli konuşmaların veya çevredeki ambulans sireni ya da sert kapanan kapı sesi gibi gürültülü seslerin duyulabilmesidir. Kişi sohbetlerdeki konuşma seslerinin çoğunu duyamaz.
Ağır Derecede İşitme Kaybı
Kişinin sadece titreşim halinde yüksek sesleri algılayabilmesi durumudur.
İşitme Kaybı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bazı işitme kayıpları tedavi edilebilirken bazıları tedavi edilememektedir. Buna bağlı olarak da öncelikle işitme kaybı yaşanmasına sebep olan duruma bakılmakta ve tanı konulduktan sonra tedavi yöntemi belirlenmektedir.
Eğer sorun dış kulak yolunda yer olan bir kir ya da yabancı cisim varlığı nedeniyle yaşanıyorsa tedavi bunların küçük bir operasyon ile kulaktan çıkarılması ile tedavi edilmektedir. İşitme kaybının orta kulak iltihabı nedeniyle yaşanıyor olması durumlarında ise tedavi antibiyotik kullanımı ile yapılmaktadır. Fakat orta kulak iltihabı kronik bir durumdan kaynaklı ise sorun ameliyat ile çözülmektedir.
İç kulak ile ilgili işitme kayıplarında medikal tedaviler uygulanamamaktadır. Hafif, orta ve ileri derecedeki işitme kayıpları için işitme cihazları veya orta kulak implantları sıklıkla çözüm olabilmekteyken ileri ve çok ileri derecedeki işitme kayıpları için ise koklear implant tedavisi uygulanır. Bu tür durumlarda ancak işitme cihazı kullanımı ile işitme sorunu düzeltilebilmektedir.
Mikst tip denilen işitme kaybı, hem iç hem de dış veya orta kulaktaki sorunlardan kaynaklandığı için tedavisinde ilaç tedavisi, ameliyat, işitme cihazı, orta kulak implantı ya da kemik iletimli implant yöntemleri denenmektedir. Ancak tümöre bağlı işitme kayıplarında, işitme duyusunun geri kazanılamayacağı bilinerek tümörün çıkarılması gerekebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Hiç duymayan biri işitme cihazı kullanabilir mi?
Bu konuda net bilgi vermek doğru olmayacaktır. İşitme sorunu yaşayan kişilerin öncelikle KBB uzmanı ardından da Odyolog’a başvurarak muayene olması gerekmektedir. Yapılan testler sonucu işitme kaybının derecesine bağlı olarak kişi işitme cihazı ile yeniden duyabilme yetisine sahip olabilmektedir.
İşitme cihazlarının zararı var mıdır?
Kulak arkası ve kulak içi işitme cihazları zararı olmamakla birlikte aksine işitme cihazı, duyma kaybı yaşayan kişinin duyma sisteminin doğru biçimde çalışmasına yardımcı olan faydalı bir üründür.
İşitme kaybı yaşanması için kaç desibel olması gerekir?
İşitme kaybı teşhisi için yetişkinlerde 20 db’e kadar bebek ve çocuklarda ise 15 db’in üzerindeki işitme seviyeleri görülmesi gerekmektedir. Bu durumlarda işitme kaybı teşhisi doğrulanmaktadır.
Ani işitme kaybı ne kadar sürede geçer?
Ani işitme kaybı iyileşme süresi genelde ilk 2 haftadır. İyileşme geciktikçe durumun seyri değişmekte ve kötüleşmektedir. Bu durumda bir uzmana danışmakta fayda olacaktır.
Yazar: Burak Dikmen