Diyabet (Şeker Hastalığı) Nedir?
Diyabet, yani şeker hastalığı vücutta pankreas tarafından salgılanan insülin adı verilen bir hormonun dengesizliği sonucu ortaya çıkan kronik bir hastalıktır. Bu hormon kan şekeri akışını düzenler.
Diyabet iki nedenden dolayı oluşur. Vücuttaki pankreas aşırı insülin üretir ya da üretilen insülin vücut hücrelerine ulaşmaz ve enerjiye dönüştürülemez. Bunun yerine insülin kanda kalır ve zamanla kandaki fazla şeker (hiperglisemi) diyabet gibi birçok sağlık komplikasyonuna neden olur. Yüksek kan şekeri kontrolsüz şeker hastalığına yol açar ve başta sinirler ve kan hücreleri olmak üzere vücut sistemlerine zarar verir.
Diyabet Türleri Nelerdir?
Diyabetin tipi insülin hormonuna bağlıdır ve iki tip diyabet vardır;
Tip 1 Diyabet: Her yaşta ortaya çıkan otoimmün bir hastalıktır. Tip 1 diyabette vücut sistemi, enfeksiyonlarla savaşmak için insülin üreten pankreasın beta hücrelerine saldırır, onları yok eder ve bir süre sonra vücut insülin üretmeyi bırakır. Susuzluk, aşırı idrar atılımı, kilo kaybı, sürekli açlık, görmede farklılık, yorgunluk gibi birçok belirti ile ortaya çıkabilir.
Tip 2 diyabet: Tip 2 diyabette pankreas vücutta gerekli insülin seviyelerini üretmez. Vücut hücreleri salgılanan insülini etkin bir şekilde kullanmazlar. Bu kullanılmayan insülin kanda kalır ve zamanla vücudun farklı bölgelerine giden kan akışını bloke ederek şeker hastalığına neden olur. Tip 2 Diyabet hiçbir belirti göstermez, bu nedenle belirli bir yaştan sonra kan şekerinizi düzenli olarak test ettirmeniz çok önemlidir.
Diyabetin Risk Faktörleri Nelerdir?
Diyabet riskinizi artıran ve üzerinde kontrolünüz olmayan bazı faktörler vardır. Bu faktörler şunları içerir:
- Yaş
- Aile öyküsü
- Etnik köken
Diyabet riski, 45 yaşından itibaren yetişkinlerde daha sık görülme eğilimindedir. Yakın akrabalarınızdan herhangi birinin diyabeti varsa, sizde de diyabet gelişme olasılığı daha yüksektir.
Genetik yapınızı veya yaşınızı kontrol edemeyebilirsiniz, ancak diyabet geliştirme riskinizi azaltabilecek değiştirebileceğiniz birkaç faktör vardır. Kontrol edilebilir risk faktörleri şunları içerir:
- Fazla kilo ve obezite
- Yüksek tansiyon veya yüksek kolesterol
- Fiziksel olarak aktif olmamak
Diyabetin Tanı ve Tedavisi
Diyabet teşhisi için Özel Aktif International Üsküdar Hastanesi uzman doktorları tarafından yapılan bir dizi test yeterli olacaktır. Yapılan testler şu şekildedir;
- Açlık kan şekeri testi
- Oral glikoz testi
- Hemoglobin A1c testi
Diyabet tedavisi, tanıya ve hastaya bağlı olarak değişecektir. İlaç tedavisi, egzersiz ve kişinin beslenme düzeninin değiştirilmesi, diyabet semptomlarının kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Diyabeti kontrol altında tutmak için kan şekeri düzeylerini yönetmek de gereklidir. İnsülin, diyabet hastaları için en çok reçete edilen ilaçtır. Bu, vücudun şekeri işlemesine ve seviyeleri ideal aralıkta tutmasına yardımcı olur. Diğer yandan kullanılması gereken ilaçlar hastadan hastaya değişir.
Yazar: Yusuf Kenan Köseoğlu