Çocuklarda İdrar Kaçırma Tedavisi

Çocuklarda İdrar Kaçırma

Özellikle çocuklar söz konusu olduğunda enürezis olarak da adlandırılan idrar kaçırma, istem dışı idrar kaybıdır. Küçük çocukların idrar yapma dürtülerini kontrol edememeleri normaldir; ancak, beş yaşına geldiklerinde çocukların tuvalet eğitimi almaları ve böylece idrarlarını kontrol edebilmeleri gerekir. Bu noktadan sonra üriner inkontinans daha ileri tedavi gerektiren bir sorun haline gelir.

Bebeklerde İdrar Kontrolü ve Tuvalet Eğitimi

Bebekler ne zaman idrar yapacaklarını kontrol edemezler; bu nedenle, mesaneleri belirli bir noktaya kadar dolduğunda, kaslar mesanelerini boşaltmak için otomatik olarak kasılır. Bebeklerin beyni ve sinir sistemi büyüyüp olgunlaştıkça, beyin mesanenin dolmak üzere olduğunu gösteren mesajları algılamaya başlar ve mesaneye sinyaller gönderir. Bu, çocuğun idrar yapmak için uygun bir yere ulaşana kadar kasılmaları tutmasını sağlar.

Bu genellikle, yürümeye başlayan çocuğun tuvalet eğitimi aldığı yaklaşık iki yaşında olur, ancak yaş çocuklar arasında büyük ölçüde değişebilir.

Genç erkeklerin, genç kızlara kıyasla idrara çıkmayı kontrol etmede zorluk çekmesi ve inkontinans yaşaması daha olasıdır. Çocuklarda idrar kaçırma gündüz ve gece olmak üzere ikiye ayrılır.

Çocukların yaklaşık %17-20’si gün içinde semptomlar yaşar ve bu çocukların 20’sinden 1’i gece yatak ıslatma sorunu yaşar. Beş yaşındaki çocuklarda tek başına gece idrar kaçırma sorunu yaklaşık %8-20’dir. Bazı kişiler bu durumdan etkilenmezler ve gece boyunca yetişkinliğe kadar mesane kontrolünden yoksun kalmaya devam ederler.

Çocuklarda İdrar Kaçırmanın Psikolojik Etkisi

Üriner inkontinans yaşayan çocukların psikolojik olarak önemli ölçüde etkilenmeleri yaygındır. Bu da onların genel sağlıklarında ve yaşam kalitelerinde bir fark yaratabilir.

Çocuklar diğer çocuklarla sosyal olarak etkileşime girmeye başladıklarında, yaşadıkları deneyimler karakterleri üzerinde kalıcı bir etki bırakır. İnkontinans, karakterlerini şekillendiren çocuklar için utanç verici durumlar sunabilir. Sonuç olarak, üriner inkontinansı olan beş yaş üstü çocukların uygun şekilde tedavi edilmesi zorunludur. Bir fayda sağlayabilecek olası nedenleri ve müdahaleleri belirlemek için durumun değerlendirilmesi yapılmalıdır. Başarılı tedavi, semptomlarında ve çocuğun psikososyal esenliğinde önemli bir fark yaratabilir.

Çocuklarda İdrar Kaçırma Nedenleri

Enürezisin birkaç olası nedeni vardır ve şu şekildedir;

  • Endişe
  • Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
  • Kafein alımı
  • Kabızlık
  • Teşhis edilmemiş diyabet
  • Hormonal dengesizlikler
  • Aşırı aktif mesane
  • Gecikmiş zihinsel gelişim
  • Küçük mesane
  • İdrar yollarının anatomik anormallikleri
  • İdrar yolu enfeksiyonu

Mümkünse, durumun yönetimine yardımcı olmak için potansiyel nedenler tanımlanmalıdır.

Çocuklarda İdrar Kaçırma Probleminin Arkasında Ne Var?

Çocukların beş yaşından sonra yatağı ıslatmaları, gün içinde idrar kaçırmalarından  daha yaygındır. Çocuğunuz yatak ıslatma sorunu yaşıyorsa buna şu faktörler etki ediyor olabilir;

Genler: Her iki ebeveyn de altını ıslattıysa, çocuğun gece idrar kaçırma sorunu yaşama olasılığı yüzde 80’dir.

Derin uyku: Gece inkontinansı, bir çocuğun derin uykusu olmasıyla da ilgilidir.

Daha küçük bir mesane: Çocuğunuzun mesanesi yaşıtlarına göre daha küçük olabilir, bu da mesanenin dolmasını ve taşmasını kolaylaştırır.

Sıvı birikmesi: Yatağını ıslatan çocukların diğer çocuklara göre daha fazla sıvı tutma eğiliminde olduğu bilinmektedir. Vücudumuz, kalbimiz gibi organlarımız için sıvı tutar. Ancak uyurken, kalbinizin çok çalışmasına gerek kalmaz ve vücudunuz fazla sıvıdan kurtulur. Gün içinde daha aktif olan çocuklar, aktif olmayan çocuklara göre daha fazla sıvı tutarlar.

Dahili alarm hala gelişmektedir: Hepimizin, mesanemizin boşaltılması gerektiğinde bizi uyandıran dahili bir alarmı vardır. Çocuk büyüdükçe alarm daha güçlü hale gelir.

Hormonlar idrar seviyelerini düşürmez: İdrar üretimini yavaşlatmak için geceleri antidiüretik hormon salınır, ancak bazı çocuklar uyurken idrarını tutmak için yeterince hormon üretmiyor olabilir.

Endişe: Yeni bir bebek ya da kardeş gibi kaygı ve stresli olaylar, çocuğun gece tuvalet eğitimine daha uzun zaman ayırmasına veya zaten lazımlık eğitimi almış bir çocuğun mesane sorunları yaşamaya başlamasına neden olabilir.

Uyku apnesi: Enflamasyon veya bademciklerinin veya geniz etinin büyümesi nedeniyle geceleri nefes almakta zorlanıyorsa, gece idrar kaçırmaya neden olabilir. Çoğu zaman, uyku apnesini tedavi etmek de idrar kaçırma sorununu önlemeye yardımcı olabilir.

Fiziksel problemler: Sadece az sayıda çocuk için gece idrar kaçırma nedeni mesane veya üretrada bir tıkanıklık olabilir.

Farmakolojik Olmayan Tedavi

Çoğu durumda, tedavi ilaç kullanılmadan başlamalıdır. Çünkü çocuğun sorunu uygun bakımla aşması muhtemeldir. İlk olarak, özellikle günün sorunlu saatlerinde, örneğin yatmadan önce, sıvı alımını sınırlamak gibi davranış değişiklikleri yapılmalıdır. Kafein bilinen bir idrar söktürücüdür ve idrara çıkma sıklığını artırır; bu nedenle gazlı içecekler gibi kafein içeren içeceklerden kaçınılmalıdır.

Gece boyunca semptomları olan ve altını ıslatan çocuklar için, gece yarısı bu çocukları tuvalete götürmek için uyandırmak faydalı olabilir. Ek olarak, idrar algıladığında çalacak şekilde ayarlanmış bir nem alarmı, çocuğun idrara çıkmaya yakın olduğu zaman uyandırılmasına yardımcı olabilir.

Gün içindeki semptomlar daha büyük bir sorun teşkil ediyorsa, mesane eğitimi teknikleri faydalı olabilir. Bu, rutin oluşturmaya ve iyi idrara çıkma alışkanlıkları oluşturmaya yardımcı olan egzersizleri ve idrara çıkma programını içerir.

Farmakolojik Tedavi

DEHB ve kabızlık gibi altta yatan diğer sağlık durumlarının yönetiminde, idrar kaçırma semptomlarını iyileştirmek için ilaçlara sıklıkla ihtiyaç duyulur. Aşırı aktif mesane problemliyse, antikolinerjik ilaçlar mesanenin detrüsör kasının kasılmasını ve buna bağlı inkontinansı engellemeye yardımcı olabilir.

Çocuğun ve ailenin yüksek derecede motivasyonu, idrar kaçırma sorununu önlemenin anahtarıdır. Gündüz idrar kaçırma tedavisi olarak başarılı bir yönetim, çok fazla zaman ve çaba gerektiren, aynı zamanda uzun süre devam eden bir süreçtir. Olumlu pekiştirme tedavinin temel dayanağı olmalıdır ve cezanın bunda rolü yoktur. Yılda yaklaşık %15’lik bir kısım kendiliğinden gündüz idrar kaçırma probleminin üstesinden gelmektedir. Aynı zamanda çocukların %20’si sadece davranışsal değişikliklerle idrar kaçırma sorununu geride bırakabilir.

 

Yazar: Necmettin Penbegül

Necmettin PENBEGÜL